Toucheren. Als je zwanger bent en richting je bevalling gaat, krijg je er op een gegeven moment waarschijnlijk mee te maken. Je verloskundige wilt voor of tijdens je bevalling graag weten hoe ‘ver’ je bent en doet dat door je te toucheren. Het op deze manier meten van je ontsluiting is voor zorgverleners dagelijkse kost, maar kan als moeder best invasief zijn en misschien wel onwenselijk. Er gaat wel even iemand met zijn vingers in jouw vagina, zit je daar wel op te wachten? En kan het ook anders, zijn er alternatieven? Ja dus, doe er je voordeel mee.

Meten = Weten?

Het lijkt alsof het aantal centimeters ontsluiting een heilig gegeven is, dat aangeeft hoe ver je in je bevalling bent en hoeveel werk er nog voor je ligt. Maar niets is minder waar. Het aantal centimeters ontsluiting kan niet objectief bepaald worden, want iedere zorgverlener heeft andere vingers. En het is te krap om er een meetlint bij te houden, dus absoluut meten is onmogelijk.

Momentopname

Daarnaast is het een momentopname. Het geeft op dat moment een indicatie van je ontsluiting en deze kan tussen 0-10 cm liggen. Het zegt alleen helemaal niets over het verdere verloop van je bevalling (en hoe snel je ontsluiting vordert).

Scenario’s

Je kunt een rustig begin hebben, waarin je veel voorwerk verricht maar nog geen centimeters maakt. Na 10 uur weeën opvangen heb je 3 cm ontsluiting, waarna je een tijdje op 3 cm blijft hangen. Hierna kan het opeens snel gaan waardoor je in sneltreinvaart naar 10 cm schiet.

Het is ook mogelijk om al met 2 cm ontsluiting te beginnen (vaak als je al eens bevallen bent) en vlot naar 6 cm te gaan. Als het je vervolgens een tijdje niet lukt om goed te ontspannen (bijvoorbeeld als je naar het ziekenhuis gaat), kan je stilvallen. Bij genoeg ontspanning start je langzaam weer op en kruip je naar de finish (10cm).

Alle mogelijk scenario’s van een geleidelijk begin tot snel eind zijn mogelijk. Er is geen standaard snelheid (1 cm per uur bestaat niet) en iedere bevalling loopt anders.

Zoek je inspiratie voor je bevalling?
Lees dan: 3 Life saving tips voor je bevalling

Voor of Tegen

De vraag is dus wat je met die informatie (aantal cm) wilt bereiken. Het weten van het aantal centimeters ontsluiting kan namelijk mentaal ook voor of tegen je werken.

Tegen

Als je na uren weeën opgevangen te hebben het niet meer ziet zitten, heb je misschien aanmoediging nodig. Als je dan te horen krijgt dat je ‘nog maar op 2 cm zit’, kan de moed je in de schoenen zinken. Je denkt misschien dat het te lang gaat duren of dat je het niet kan. Die gedachten en dat gevoel voegen niets positiefs toe aan het verloop van je bevalling. Als je niet van die 2 cm had geweten, was je na een dipje weer vrolijk verder gegaan en had je het wellicht wat rooskleuriger ingezien allemaal. Soms is niet meten/weten ook fijn.

Voor

Als je na uren weeën opgevangen te hebben het niet meer ziet zitten, heb je misschien aanmoediging nodig. Als je dan te horen krijgt dat je ‘al op 5 cm zit’, wordt je beloond voor je harde werken en ga je met frisse moed weer verder. Je ziet het weer zitten en je duikt weer terug in je bubbel. Zo kan het ook positief uitpakken.

Ben jij ook anders dan anderen?
Lees dan: Bevallen en Bay: 7 ‘gekke dingen’ om eens uit te proberen

Alternatieven, please

Naast de vraag of het aantal centimeters ontsluiting überhaupt iets zegt over het verdere verloop van je bevalling. Kun je je ook afvragen of het ook anders kan. En dat kan het, jippie!
Maar wat zijn nu alternatieven voor toucheren door zorgverleners? Hier volgen er een paar.

Toucheer jezelf!

Ben je toch nieuwsgierig naar de centimeters, dan kan je ook proberen het bij jezelf te voelen. Vraag je zorgverlener voor tips en trucs en ga aan de slag. Oefen als je buik nog niet zo in de weg zit, zodat je weet wat je moet voelen als het zover is. Geen garantie dat het dan lukt (ik voelde op dat moment ook niks), maar het is het proberen waard. Niet geschoten is altijd mis.

Paars-rode lijn bij je billen

In een later stadium van je bevalling (rond de 7 cm ontsluiting), als je baby flink tegen je darmen en achterkant aandrukt, ontstaat er (bij 76% van de vrouwen*) vanuit je bilspleet naar boven toe een paars-rode lijn. De lengte van die lijn is een indicatie van hoe ver je ontsluiting gevorderd is. Als je op je rug ligt, is deze lijn niet te zien. Een extra reden om een andere houding aan te nemen.

Wil je meer weten over het belang van de regie nemen in je eigen bevalling?
Lees dan: Anna Myrthe Korteweg voor Kiind: Mom-shaming in de media

Temperatuur van je kuiten

Hoe verder je in je bevalling bent, hoe meer bloed zich in het buikgebied verzamelt, wat onttrokken wordt aan andere gebieden zoals je benen. Het is bekend dat je warme sokken aan kan doen als je koude voeten krijgt. Bij het begin van je ontsluiting krijg je koude voeten en geleidelijk aan trekt het bloed uit je benen. Halverwege je kuit zit je op 5cm en is je hele onderbeen kouder dan zit je bij de 10cm**. Zo wordt meten een koud kunstje.

Kijken en Luisteren naar de Moeder

Tijdens je bevalling krijg je verschillende soorten weeën (voorweeën, ontsluitingsweeën, indalingsweeën en uiteindelijk persweeën) die allemaal verschillend aan kunnen voelen. Doordat je lijf anders aanvoelt, kan je er ook anders op reageren. Je wilt misschien een andere houding aannemen, plassen, douchen of juist op bed liggen. In de loop van je bevalling sluit je je steeds meer af voor je omgeving omdat je je concentratie nodig hebt om je weeën op te vangen. Kortom; jouw gedrag vertelt (je verloskundige) dus veel over hoe het met je gaat en hoe je bevalling verloopt.

Wil je weten hoe je van je kraamtijd kunt genieten?
Lees ook: 5x Genieten van je kraamtijd

Toucher

Als je gaat bevallen en er liever voor kiest om niet getoucheerd te worden (voor of tijdens je bevalling), weet dan dat er alternatieven zijn die minder invasief zijn en waarmee je zorgverlener betrouwbare informatie krijgt over hoe het met jou gaat tijdens je bevalling. Fijn om te weten, zodat je zelf een keuze kunt maken over wat jij wilt.

Wat zijn jouw ervaringen met toucheren? Deel ze in een reactie.

Wil je meer lezen over de zin en onzin van toucheren? Lees dan:
Kritische Verloskundige: Vaginaal onderzoek tijdens de bevalling: gouden standaard of onnodig?
Vrije Geboorte: Waarom niet toucheren?
Nelleke Bos voor Kiind: 5 dingen die je als zwangere mag weigeren (en je wist het niet)